PUBLICATIES RENÉ VAN STIPRIAAN
Historische distantie in de Spaanschen Brabander (DBNL 1997)
Door René van Stipriaan
Bredero bediende zich graag van het verleden. Hij stemde daarin overeen met tal van toneelschrijvers uit de Nederlandse renaissance en barok. Veel beroemde zeventiende-eeuwse drama's zijn in een ver of minder ver verleden gesitueerd. Dit geldt uiteraard voor historische stukken als Heinsius' Auriacus (1602), Hoofts Geeraerdt van Velsen (1613) en Baeto (1617), en Vondels Gysbreght van Aemstel(1637). Maar ook spelen die gebaseerd waren op een bijbels, mythologisch of homerisch gegeven, of op romantische ridderverhalen kenden vaak een archaïserende inslag. In dat laatste genre leverde Bredero bewerkingen van episoden uit de Palmerín de Oliva in Rodd'rick ende Alphonsus (1611), Griane (1612) en Stommen ridder (1618). Het zijn stukken die speelden in een niet nauwkeurig omschreven maar wel hoogmiddeleeuwse trekken vertonend tijdvak, op een moment dat Spanje nog volop strijd levert met de Moren.
Lees het artikel hier verder.
Afbeelding: De Heem 1628 Mauritshuis.
Lof der botheid, hoe de Hollanders hun naïviteit verloren (Querido 2016)
Door René van Stipriaan
Eeuwenlang stonden Hollanders bekend om hun ongepolijste gedrag. Dat veranderde omstreeks 1500 onder aanvoering van Erasmus, die niet alleen geleerd en scherpzinnig was, maar ook tot navolging inspireerde. Hollanders begonnen hun culturele inhaalrace, die uiteindelijk uitmondde in de Gouden Eeuw, waarin de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden zich voor heel even het middelpunt van de wereld mocht wanen.
Lof der botheid biedt een aantal intrigerende snapshots uit de culturele emancipatie van de Hollanders. Hoe de hertog van Alva Willem van Oranje en zijn rebellenleger een paar nuttige militaire en politieke lessen leert, hoe het zelfbewustzijn van de rebellen snel toeneemt, en hoe Holland tot grote bloei komt: de essays in Lof der botheid geven tezamen een verrassend beeld van een trotse en speelse cultuur, die haar rauwe en botte kantjes overigens nooit helemáál zou verliezen.
Bestel het boek hier.
Afbeelding via Querido.
Meer van René van Stipriaan? Kijk op zijn website.