Zes jaar geleden begon het te borrelen. De eerste concrete ideeën over het Bredero-jaar 2018 volgden snel. Een schooleditie van de Spaanse Brabander was hard nodig, in de reeks Tekst in Context. Studenten dachten mee over het ontwerp en de invulling. Een van hen maakte een actualiserende opdracht: de beroemde discussie over immigranten in het derde bedrijf moest vertaald worden naar een actuele gemeenteraadsvergadering, waarin verschillende politieke partijen standpunten innamen. Die opdracht heeft het boekje niet gehaald. Te omslachtig.
In een tweedejaars cursus bereidden onze studenten publieksactiviteiten voor. Twee van hen klampten zich vast aan de uitwerking van een boottocht over de Amstel, van Ouderkerk naar de Magere Brug, langs de lijnen van Bredero’s Koe. Onderweg vermaak, eten en drinken, kluchtfragmenten en liedjes. Die boottocht is er niet gekomen. Te kostbaar.
In een mastercursus liet ik studenten het bekende portret van Bredero (door Hessel Gerrits) vergelijken met dat in een gravure van Bredero’s Groot Liedboek. Die gravure (door Pieter Serwouters) begeleidt de mentale overgang van het amoureuze deel naar het aandachtige deel van het liedboek. Ja, dat was beslist Bredero! Geen twijfel. Een tweede portret dus, waarop nu ook de hand staat die al die prachtige verzen heeft neergeschreven. Te gek.
Met een groep exchange studenten lazen we de Spanish Brabanter. Ik nam hen de volgende dag mee op een city walk langs plaatsen uit het stuk. De Dam was het startpunt, het einddoel het beeld op de Nieuwmarkt met de kussende Jerolimo. Maar halverwege, op de Oudezijds Voorburgwal, ging opeens een raam open. Een rood aangelopen kop schreeuwde of ik wel wist dat dit niet meer mocht, met een groep over de gracht, of ik een vergunning had, en of ik snel weg wilde wezen, dat de politie gebeld zou worden en nog zo wat. Nieuw beleid in het Wallengebied om de stroom toeristen in te perken. Werd hier een scène uit de Spaanse Brabander nagespeeld? Die indruk drong zich op. Terecht.
Verantwoording
Afbeelding 1: Pieter Serwouters, Allegorische voorstelling met de Hoop, het Geloof en de Liefde. 1622. Detail. Rijksmuseum Amsterdam. https://www.rijksmuseum.nl/nl/zoeken/objecten?q=serwouters&f=1&p=4&ps=12&st=Objects&ii=9#/RP-P-1886-A-10539,45
Afbeelding 2: Piet Esser, Beeld met scène uit Bredero’s Spaanschen Brabander op de Nieuwmarkt in Amsterdam. Bron Wikipedia. https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Bestand:Bredero_door_Piet_Esser_Nieuwmarkt_Amsterdam.jpg
Jeroen Jansen is Universitair Docent Nederlandse letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. In 2011 verscheen van zijn hand een bundel met het complete proza van Bredero, ingeleid, vertaald en toegelicht. In 2017 gaf hij, met medewerking van Saar Postma en Marijke de Vos, de Spaanse Brabander uit voor leerlingen in het voortgezet onderwijs, in de serie Tekst in Context. Momenteel richt hij zich op het netwerk rond Bredero, in het bijzonder op de inspanningen en strategie van Bredero’s vriend en uitgever Cornelis vander Plasse.